Oyunun Kuralı - Oyuncu mu oyuncak mı?

Yavaş değil hızlı, izole değil bağlı, statik değil dinamik, merkezi değil dağıtık olmak zorundasınız. Bu, bireyler, örgütler, şirketler ve uluslar, yani tüm oyuncular için geçerli...


Artık bu köşenin bir adı var: "Oyunun Kuralı"… Hem saf matematik olarak, hem de ekonomi, insan ilişkileri, savaş, dış ilişkiler gibi alanlara uyarlandığı biçimiyle "oyun teorisi"nde bir oyunun oynanabilmesi için kuralları olması gerekir. Nasıl dilbilimde taraflar arasında bir anlam ve dil birliği iletişimin koşuluysa, oyunda da oyuncular arasında uzlaşılmış bir kurallar bütünü gerekir. Ama dil de oyun da çok boyutlu ve dinamiktir. Yani zaman içinde oyun alanı ve kurallar değişir. Ama taraflar arasındaki uzlaşma değişemez.

Peki, kuralı ihlal ederek kazanmak mümkün değil midir? Bir oyunu kuralına göre oynamadan kazanmanın tek yolu diğer oyunculara kuralı dayatacak güce sahip olmaktır. Bu durumda da kazandığınız, başladığınız oyun değildir artık; yalnızca "oyun kurma" hakkını ele geçirirsiniz. Ama üzerinde bulunduğunuz zemin de kayganlaşır. Çünkü kuralı ihlal ederek oyunu "güç oyununa" dönüştürürsünüz ve güç her zaman el değiştirebilir. Bunun dışında oyunu kuralına göre oynamamanın sonucu oyundan atılmaktır.

Küresel oyunun kuralları değişti. Dışarıdan bakıldığında bu oyun saf bir "güç oyunu" gibi görünse de, oyunun karmaşıklığı, katmanlar ve boyutlar arasındaki dinamik ilişkiler, taraflar arasında sürekli değişen işbirliği ve çatışma rolleri, oyunun kuralını kavramayı zorunlu hale getiriyor. Yeni oyunun adı "bilgi" ve ekonomi, dış ilişkiler, yönetim sanatı ve elbette güç bu değer kaynağı ile olan ilişkilerinize göre belirleniyor. Artık yavaş değil hızlı, izole değil bağlı, statik değil dinamik, merkezi değil dağıtık olmak zorundasınız. Bu, bireyler, örgütler, şirketler ve uluslar, yani tüm oyuncular için geçerli.

Türkiye oyunu kuralına göre oynamıyor. Refahını bilgiye bağlamış değil. Hantal ve merkezi bir biçimde yönetiliyor. Ülkeyi izole, sınırlı ve statik bir konumda sabitlemek için küçük güç oyunları oynanıyor. Bu ihtiras oyununun adı "cumhuriyeti korumak". Dünya demokratik olmayan cumhuriyetlerle dolu. Onlara "oyuncu" değil "oyuncak" diyorlar…

BThaber, s:666, 14 - 20 Nisan 2008